اطفا حریق دستی چیست؟

تجهیزاتی که در این سیستم به کار گرفته می‌شوند برای فعال شدن به نیروی انسانی نیاز داشته و بدون دخالت نیروی انسانی عملا کاربردی ندارند.

از نمونه‌های رایج این تجهیزات سیستم اطفا حریق دستی، کپسول های آتش نشانی هستند.

در اطفا حریق دستی با در نظر گرفتن اطلاعاتی که در زمینه محاسباتی بار حریق، کلاس حریق و نقشه محل تحت حریق به دست می آورند، بهترین نوع ماده برای اطفا حریق را، انتخاب می‌کنند.

نوع حریق و نوع خاموش کننده‌های آن به دسته بندی‌های زیر تقسیم می‌شوند :

• چوب، منسوجات و کاغذ: آب، اسپری کف، پودر ABC، مواد شیمیایی خیس
• مایعات قابل اشتعال: اسپری کف، پودر ABC، کربن دی اکسید
• گازهای قابل اشتعال: پودر ABC
• وسایل الکتریکی: پودر ABC، کربن دی اکسید
• روغن و چربی پخت و پز: مواد شیمیایی خیس

اطفا حریق دستی با در نظر گرفتن نوع حریق و کلاس بندی حریق، دارای انواع مختلفی است که در ادامه ذکر می‌شوند:

• کپسول های آتش نشانی:

کپسول های آتش نشانی وابسته به ترکیبات و متریال مورد استفاده در آنها و اینکه در اطفای چه نوع و کلاس حریق کاربرد دارند به انواع مختلفی تقسیم بندی می‌شوند:

• خاموش کننده‌های مبتنی بر گاز و  پودر یا همان کپسول‌های پودری

• خاموش کننده‌های مبتنی بر گاز CO2
  

• خاموش کننده های مبتنی بر فوم یا کف

• خاموش کننده های آبی (گاز و آب)

• کپسول bioversal (بیوورسال)

• کپسول های هالوژنه

رنگبندی کپسول های آتش نشانی:

کپسول های آتش‌نشانی رنگبندی های متفاوتی بر اساس انواع مواد به‌کار رفته در آن‌ها دارند:

• رنگ قرمز: نشان دهنده کپسول مبتنی بر آب است.
  
• رنگ آبی: نشان دهنده کپسول های پودری است که معمولا با نام کپسول ABC شناخته می‌شود و به این معنی است که آن‌ها در هر سه کلاس A و B و C کاربرد دارند.
  
• رنگ لیمویی یا کرمی: نشان دهنده کپسول های مبتنی بر فوم است و استفاده از این نوع در پمپ بنزین‌ها و برخی شرکت ها و کارخانجات به منظور اطفا حریق ناشی از مایعات قابل اشتعال عمومیت دارد.
• رنگ مشکی: نشان دهنده کپسول‌های مبتنی بر گاز کربن دی اکسید است و برای اطفا آتش‌سوزی های ناشی از جرقه‌های الکتریکی و تجهیزات برقی و مایعات قابل اشتعال، به‌کار گرفته می‌شوند.
• رنگ سبز: نشان دهنده کپسول هالوژنه است که در آتش‌سوزی های کلاس B و C به کار گرفته می‌شود. که در حال حاضر به دلیل ضررهایی که به محیط زیست وارد می‌کنند،مواد درون آن با مواد بی خطر جایگزین شده است.
• رنگ زرد: نشان دهنده کپسول مبتنی بر پودر از نوع مواد شیمیایی تر است که برای آتش‌سوزی‌های ناشی از سوختن چربی‌ها و روغن‌ های خوراکی کاربرد دارد و معمولا در آشپزخانه‌های صنعتی به کار گرفته می‌شوند.

• اطفا حریق دستی بر مبنای آب:

این روش یک نوع اطفا حریق دستی است که ملزم به استفاده از سیلندرها بوده و با توجه به نحوه عملکردش فقط برای حریق های محدودی کاربرد دارد و برای استفاده از سیستم اطفا حریق مبتنی بر آب است.

• جعبه های آتش نشانی (هوزریل )
• ایستگاه پمپاژ آب (شیرهای هیدرانت)

جعبه آتش نشانی

جعبه آتش‌نشانی یا Fire Box محفظه ای از جنس فلز و توخالی است که برای نگهداری تجهیزات اطفاء حریق در ساختمان‌ها از آن استفاده می‌شود و در آن کپسول و شیلنگ آتش‌نشانی و تجهیزات امدادی جاگذاری شده تا بتوان در مواقع بروز حریق در محل، از این تجهیزات برای اطفاء حریق و کاهش ضررهای احتمالی آتش‌سوزی استفاده کرد.

جعبه های آتش‌نشانی از روش‌های اطفا حریق دستی بوده که با وجود نیروی انسانی کار می‌کنند و بدون دخالت کاربر عملا ،کاربرد ندارد.

هوزریل ها که از تجهیزات اطفا حریق دستی تعبیه شده در جعبه های آتش‌نشانی هستند، شیلنگ هایی با انعطاف پذیری بالا هستند و برای اطفا آتش های در ابعاد کوچک مانند ساختمان‌های اداری و مسکونی استفاده می‌شوند.

شیر آتش‌نشانی یا شیر هیدرانت :

این شیرها که از تجهیزات اطفا حریق دستی بر روی حلقه‌های آبرسانی زیرزمینی نصب شده و در مکان‌های مختلف مانند مکان‌های صنعتی، تجاری و … کارگذاری می شوند تا درهنگام وقوع آتش، ماموران آتش‌نشانی بتوانند عملیات مهار کردن آتش را با آنها انجام دهند.

این شیرها به دو نوع زمینی و ایستاده تقسیم بندی می‌شوند و مخصوصا در مناطق صنعتی که امکان رخ دادن حادثه بیشتر است؛ دارای عملکرد مناسب و موثری هستند.

توپ اطفا حریق:

توپ اطفا حریق یکی از ابزارآلات اطفا حریق دستی است که در سال های اخیر بسیار مورد توجه عموم قرار گرفته و با نام‌های دیگر مانند گوی اطفا حریق، توپ آتش‌نشانی، توپ ضد حریق و گوی آتش‌نشانی نامیده می‌شود.

این گوی عملکرد بسیار سریعی دارد و 3 تا 5 ثانیه پس از وقوع حریق فعال می‌شود.

توپ اطفا حریق به این صورت عمل می‌کند که آن را به مرکز آتش پرتاپ کرده و پس از طی مدت کوتاهی گوی منفجر می‌شود.

انفجار این گوی دارای صدای بلند در حدود 120 دسی‌بل است که موجب هشدار به دیگران و اعلام وقوع حریق نیز می‌شود. این توپ‌ها بسیار سبک هستند و از لحاظ اقتصادی، موجب صرفه جویی در هزینه می‌شوند.

سخن نهایی

با توجه به تمامی موارد ذکر شده در این مقاله درباره اطفا حریق دستی ؛ نتیجه می‌گیریم که تجهیزات اطفا حریق دستی در لحظه‌های اولیه آتش‌سوزی در کنترل و اطفا حریق، نقش کلیدی دارند و می‌توانند از بروز حوادث و یا گسترش آتش به سایر مکان‌ها جلوگیری نمایند که از نمونه های بسیار رایج آن می‌توان کپسول های آتش‌نشانی را نام برد.

همچنین در سال‌های اخیر توپ اطفا حریق نیز نقش مهمی در کنترل آتش‌سوزی داشته و استفاده از آن در حال گسترش است.

تجهیزات اطفا حریق دستی در بیشتر موارد و پیش از رسیدن نیروهای امداد و نجات می‌توانند در کنترل حادثه نقش اساسی داشته باشند و از خسارات احتمالی جانی و مالی تا حد زیادی پیشگیری کنند.